W niedzielę 25 marca wybrałem się na wycieczkę rowerową po Krakowie i okolicach, postanowiłem też odwiedzić cmentarz w Bronowicach Wielkich na terenie, którego kiedyś znajdował się cmentarz wojenny nr 389. Obecnie nie ma po nim śladu, ale w zimie od Pana Tomasza Woźnego dostałem link do zdjęcia znajdującego się zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego, które prawdopodnie przedstawia pomnik na cmentarzu wojenny 389, postanowiłem więc wybrać się do Bronowic i zobaczyć jak dziś wygląda to miejsce uchwycone na zdjęciu z 1930 roku.

O cmentarzu nr 389 w Bronowicach jest bardzo mało wiadomości, wszystkie źródła podają, że cmentarz znajdował się na terenie cmentarza parafialnego w Bronowicach Wielkich i że składał się z trzech pojedynczych mogił żołnierzy austriackich.

W zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego znajdują się zdjęcia ze Święta strzeleckiego ku czci artysty malarza Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach (1930.05.01), na kilku zdjęciach z tych uroczystości widoczny jest grobowiec Tetmajerów na cmentarzu w Bronowicach a w jego tle pomnik, który swą architekturą nawiązuję do wystrojów Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wojennych. Nie ma żadnego źródła dzięki któremu można by na 100% stwierdzić, że widoczny na zdjęciu pomnik to cmentarz wojenny 389, co więcęj nie ma nawet informacji mówiącej, że cmentarz 389 w ogóle posiadał jakiś pomnik (a ten na zdjęciu jest przecież dość okazały), ale elementy architektoniczne (np. wieniec i czapka) tego pomnika są przecież elementami cmentarzy wojennych szczególnie charakterystycznymi dla okręgu XI - Twierdzy Kraków. Można więc chyba przypuszczać, że jest to pomnik cmentarza wojennego 389.

Co się z nim stało nie wiadomo, pomnika tego na cmentarzu w Bronowicach Wielkich na pewno już nie ma, tuż za bramą cmentarza stoi grobowiec Tetmajerów, obok którego przebiega główna alejka prowadząca przez cmentarz. Byłem na tym cmentarzu w dniu 25 marca 2012 dokładnie sfotografowałem grobowiec Tetmejerów i rozejrzałem się po pobliskich grobach - patrząc na zdjęcie 1-K-5560-2 widać, że pomnik cmentarza 389 był umiejscowiony jakieś kilkadziesiąt metrów za grobowcem Tetmajerów lekko na lewo (patrząc od bramy), a więc w miejscu gdzie przebiega alejka lub.. Mam pewną teorię, na skrzyżowaniu głównej alejki z prostopadłą alejką znajduję się kosz na kwiaty i studnia przy nich słupek KWAT X PŁD / KWAT X WSCH. Studnia (pompa) znajduje się na solidnym betonowym fundamencie, odległość i przesunięcie w lewo względem grobowca Tetmajerów mogła by się zgadzać, być może więc jest to fundament po widocznym na zdjęciach archiwalnym pomniku - cmentarza 389, a jeśli to nie to miejsce to cmentarz znajdował się w miejscu dzisiejszej alejki i prawdopodobnie podczas jej tworzenia został zniszczony.

>>> cofnij