Tydzie艅 temu zamie艣ci艂em na mojej stronie artyku艂 na temat krzy偶y projektu Szczepkowskiego na cmentarzu 艢w. Rozalii w Bochni. Tego samego dnia skontaktowa艂em si臋 z Panem Rados艂awem Olesi艅ski (mieszkajacym w Bochni cz艂onkiem Stowarzyszenia Crux Galiciae), kt贸ry przedstawi艂 mi swoj膮 teorie na temat krzy偶y oraz kwatery znajduj膮cej si臋 w obr臋bie cmentarza 艢w. Rozalii, kt贸ra by膰 mo偶e pochodzi z okresu I wojny.
Na temat krzy偶y Szczepkowskiego i Mayra na grobach 偶o艂nierzy z II wojny i grobach cywilnych Pan Olesi艅ski ma nast臋puj膮ca teorie: "Co do pochodzenia krzy偶y na kwaterze, to wiem 偶e przy dworcu kolejowym w Bochni by艂 magazyn IX Kriegsgraberabteilung i stamt膮d zapewne pochodz膮 krzy偶e projektu Mayra (co s膮 na tej kwaterze), jak i krzy偶e Szczepkowskiego w innych cz臋艣ciach cmentarza. Po rozpadzie monarchii, cz臋艣膰 skradzionych krzy偶y wykorzystano prywatnie, a to co zd膮偶y艂o zabezpieczy膰 wojsko wykorzystano na kwaterze."
Wygl膮da na to 偶e na cmentarzu 艢w. Rozalii ciekawsz膮 zagadk臋 o krzy偶y Szczepkowskiego stanowi tajemnicza, ogrodzona kwatera. W poprzednim artykule przytacza艂em ju偶 notatk臋 Szkieletka na forum www.eksploratorzy.com.pl:
Na cmentarzu komunalnym 艣w. Rozalii w Bochni, po艂o偶onym przy ulicy Windakiewicza, znajduje si臋 kwatera wojenna z okresu I Wojny 艢wiatowej i walk o niepodleg艂o艣膰 Bochni.
Stanowi j膮 niewielki, pozbawiony mogi艂 ziemnych i poro艣ni臋ty ozdobnymi krzewami obszar, odgrodzony od reszty cmentarza niskim metalowym p艂otem. G艂贸wnym elementem za艂o偶enia jest betonowy obelisk z umieszczonym na frontowej 艣cianie krzy偶em 艂aci艅skim. Skromny ten pomnik, wzniesiony w latach 20-tych XX wieku, pozbawiony jest inskrypcji.
W obr臋bie kwatery znajduje si臋 tak偶e murowany grobowiec, przykryty p艂yt膮 z wizerunkiem 艂aci艅skiego krzy偶a. Zaopatrzono go w skromn膮 tabliczk臋 z napisem:
„TU SPOCZYWA MIKO艁AJ MR脫Z PODPOR. W.P. † 14/6 1919. CZE艢膯 JEGO PAMI臉CI”.
Pod postem cytat:
Wed艂ug informacji przes艂anych przez Urz膮d Miasta Bochnia opr贸cz podporucznika Miko艂aja Mroza w obr臋bie kwatery pochowani s膮 偶o艂nierze z I wojny 艣wiatowej.
殴r贸d艂o: http://www.malopolska.uw.gov.pl
Zdaniem Pana Olesi艅skiego sprawa z opisan膮 wy偶ej kwater膮 ma si臋 troch臋 inaczej:
"Kwater膮 t膮 interesowa艂em si臋 od dawna, mam sporo przypuszcze艅 i prawie zero dowod贸w.聽O t膮 kwater臋 na Rozalii pyta艂em sporo os贸b w Bochni i nie tylko. Od P. Flaszy i P. K臋sek z muzeum pocz膮wszy. Niestety w 偶adnych bochnaliach nie ma wzmianki o tej kwaterze. Na 90% nie jest to kwatera pierwszowojenna. Na pomniku jest jedna tablica memoratywna ku czci porucznika Mroza i pochodzi ona z 1919 roku.聽B臋d膮c jeszcze w podstaw贸wce sprz膮ta艂em t膮 kwater臋 i pami臋tam, 偶e by艂y tam tabliczki imienne i byli tam 偶o艂nierze, ale nie pami臋tam 偶adnych szczeg贸艂贸w.
Osobi艣cie uwa偶am, 偶e nasze nowopowsta艂e pa艅stwo nie chcia艂o chowa膰 swych poleg艂ych z Austriakami i 贸wczesnymi wrogami Ukrai艅cami czy Rosjanami razem, tak wi臋c moim zdaniem le偶膮 tam polegli w wojnie z Ukrai艅cami i Rosj膮 Radzieck膮 (prawdopodobnie zmarli ranni ze szpitala w Bochni).
Ja osobi艣cie wraz z kolegami z Crux Galiciae nie identyfikujemy tej kwatery jako pierwszowojennej."
Wszystkie te informacje, sk艂oni艂y mnie do ponownych odwiedzin na cmentarzu 艢w. Rozalii, 艣nieg dalej le偶y, mr贸z du偶y, ale i s艂o艅ce pi臋knie dzisiaj 艣wieci艂o, wi臋c zdj臋cia wysz艂y ca艂kiem nie藕le. Na pocz膮tek wypatrzy艂em jeszcze jeden gr贸b z krzy偶em Szczepkowskiego, na krzy偶u nowa tabliczka z trzema nazwiskami: Por. Alojzy Szcz臋艣ny Or艂owski, Por. Wincenty Osuch lat 24, Por. Marian Rajski. Jako艣 wcze艣niej tego grobu nie widzia艂em a dzi艣 rzuci艂 mi si臋 od razu w oczy.
Id膮膰 dalej przeszed艂em ko艂o kwatery po艣wi臋conej 偶o艂nierzom wrze艣nia 1939 roku i dotar艂em do ogrodzonej osobnym metalowym p艂otkiem - prostok膮tnej kwatery (nie)pierwszowojennej.
Zaraz za bramk膮 po lewej i prawej 艣cianie ogrodzenia znajdziemy dwa mocno zniszczone krzy偶e projektu Mayra (bez tabliczek). Na wprost bramki po przeciwnej stronie kwatery znajduje si臋 obelisk z p艂askorze藕b膮 krzy偶a - nie ma na nim 偶adnych napis贸w. Po lewej stronie pomnika znajduje si臋 gr贸b betonowy z krzy偶em z rurek metalowych i tabliczk膮 z nazwiskiem Podpor. Miko艂aja Mroza. Kwater臋 w wydaniu zimowym mo偶na obejrze膰 na poni偶szych zdj臋ciach.
聽
Ostatnie zdj臋cie w galerii przedstawia ko艣ci贸艂 kazimierzowski w 艁apczycy.
>>> cofnij
